محققان پاسخ دادند
چرا توسعه انسانی استان ها به اندازه تهران نیست؟
محققان كشور در یك پژوهش كه نتایج ارزشمندی را به همراه داشته است، به بررسی شاخصهای توسعه انسانی در نقاط مختلف كشور پرداخته اند و بار دیگر بر تبعیض های موجود بین استان ها بالأخص بین تهران با دیگر مناطق صحه گذارده اند.
به گزارش ایزو وب به نقل از ایسنا، سازمان ملل متحد در گزارش های مربوط به توسعه کشورها در دهه ۱۹۹۰، بهبود کیفیت زندگی انسان ها را هدف اساسی توسعه معرفی کرده و انسان را هم عامل توسعه و هم هدف نهایی آن ذکر کرده است. توسعه انسانی از دیدگاه فلسفی به مفهوم توجه و احترام به فردیت انسان است. دستیابی به زندگی بهتر، ازیک طرف نیازمند مصرف بیشتر کالاها و خدمات و از سوی دیگر ثمره رشد استعدادها و ظرفیت های انسانی است. بنابراین گسترش ظرفیت های ذهنی از راه آموزش در کنار درآمد، از عناصر اصلی توسعه انسانی به حساب می آید.
بنا بر نظر متخصصان، توسعه انسانی، شالوده اصلی خویش را از نگاهی تحت عنوان «قابلیت های سن» گرفته است که عبارت از توانایی یک فرد برای داشتن انتخاب های مختلف برای دستیابی به سطح رفاه متناظر است. بر طبق این رویکرد، رشد اقتصادی می تواند یکی از ابزارهای دستیابی به زندگی بهتر باشد؛ ولی نمی تواند لزوماً بعنوان هدف در نظر گرفته شود. تفاوت رشد اقتصادی و توسعه انسانی به این صورت است که رشد اقتصادی منحصراً بر گسترش یک انتخاب؛ یعنی درآمد است، درحالی که توسعه انسانی شامل گسترش تمام انتخاب های انسانی مانند اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است.
با عنایت به اهمیت روز افزون این مفهوم در جهان و ضرورت توجه بیشتر به این حوزه در کشور ما، تعدادی از پژوهشگران دانشگاه شهید چمران اهواز، مبادرت به انجام پژوهشی در این خصوص کرده اند که در آن، نسبت به برآورد شاخص توسعه انسانی استان های ایران و بررسی تاثیر آن بر رشد اقتصادی اقدام شده است.
در این تحقیق، ابتدا شاخص توسعه انسانی (بدون نفت) برای استان های ایران در سال های ۱۳۸۵، ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ با تاکید بر روش جدید سازمان ملل محاسبه شده و سپس تاثیر این شاخص بر رشد اقتصادی با استفاده از داده های استانی بررسی شده است.
طبق نتایج حاصله از این بررسی ها که بسیار قابل تأمل است، بیشترین شاخص توسعه انسانی استان ها در هر سه سال مورد بررسی، برای استان تهران و کمترین آن برای استان سیستان و بلوچستان بوده است. پس از سیستان و بلوچستان هم استان های کردستان، خراسان شمالی، کهگیلویه و بویراحمد و لرستان پایین ترین شاخص توسعه انسانی را در میان استان های کشور داشته اند.
دیگر نتایج این تحقیق نشان می دهند که متوسط توسعه انسانی استان ها در کشور ما در فاصله ۱۳۸۵ الی ۱۳۹۰ رشدی معادل ۳ درصد داشته است، ولی این رشد در فاصله سال های ۱۳۹۰ الی ۱۳۹۵ به نیم درصد کاهش یافته است!
در مورد این نتایج، سید مرتضی افقه، پژوهشگر دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز و همکارانش اعلام نموده اند: «بررسی اجزاء شاخص توسعه انسانی نشان داده است مهم ترین عامل کندی بهبود این شاخص، رشد منفی درآمد سرانه استان ها در فاصله ۱۳۸۵ الی ۱۳۹۵ است. در این فاصله درآمد سرانه استان ها به صورت متوسط حدود ۲۰ درصد کاهش یافته است».
به قول آنها، «اما با دقت در یافته ها ملاحظه می شود که شاخص آموزش استان ها، نقطه قوت شاخص توسعه انسانی استان ها است که نشان داده است تحولات خوبی در سال های اخیر رخ داده است و وضعیت آموزش وپرورش در کشور از دوره ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ همواره رو به بهبود بوده است».
بر اساس یافته های این تحقیق و با عنایت به این که در فاصله ۱۳۹۰ الی ۱۳۹۵ روند بهبودی توسعه انسانی نسبت به پیش از آن بسیار اندک بوده است، افقه و همکارانش به ضرورت توجه بیشتر برنامه ریزان کشور برای سرمایه گذاری در آموزش و بهداشت و سلامتی که اجزای اثرگذار شاخص توسعه اند، تاکید کرده اند.
به اعتقاد آنها، «همچنین برای بهبود شرایط زندگی ساکنین استان هایی که شاخص توسعه انسانی پایینی دارند و ازاین رو گرفتار فقر و محرومیت بیشتری هستند، این مورد بایستی با حساسیت بیشتری پیگیری شود تا ضمن افزایش درآمد سرانه و اشتغال این مناطق، شرایط برای کاهش فقر و محرومیت فراهم شود؛ اقداماتی که درنهایت می تواند نابرابری منطقه ای و بین استانی در کشور را کاهش دهد».
این یافته های پرارزش که در چارچوب یک مقاله علمی پژوهشی در فصل نامه «اقتصاد مقداری» از انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز به چاپ رسیده است، بار دیگر اهمیت رسیدگی بیشتر و نگاه یکسان به تمام مناطق این مرز و بوم را نشان می دهند و به خوبی یادآور می شود که «ایران، فقط تهران نیست!».
منبع: isoweb.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب