گزارش ایزو وب؛
افزایش ۴۰ درصدی قیمت بنزین چقدر تورم زا است؟
ایزو وب: این روز ها بحث افزایش قیمت بنزین محل جدال دولت و مجلس شده است تا جایی که یک نماینده مجلس از افزایش قیمت 40درصدی بنزین در سال آینده پرده برداشته است.
به گزارش ایزو وب به نقل از مهر، آنطور که پیداست باید منتظر افزایش قیمت بنزین در سال آینده باشیم، موضوعی که اخیراً در صحن علنی مجلس از آن پرده برداشته شده است.
حسین صمصامی عضو کمیسیون اقتصادی در مخالفت با لایحه بودجه سال آینده گفته است که دولت برنامه افزایش قیمت ۴۰ درصدی بنزین را در سال آینده دارد. بگفته وی دولت ۲۰ هزار میلیارد تومان درآمد از محل افزایش قیمت بنزین لحاظ کرده است.
احتمالاً کارشناسانی که به دولت مشورت می دهند این مسئله را می دانند که افزایش قیمت بنزین تأثیر مستقیم بر زندگی و معیشت مردم دارد. بااینکه رییس جمهور افزایش قیمت بنزین را رد در دوران انتخابات ریاست جمهوری رد کرده و گفته بود به هیچ وجه قیمت بنزین بالا نمی رود اما اینروزها به نظر می آید از صحبت های خود بازگشته است.
به هرحال حالا کارشناسان انرژی پیشنهادهایی را برای افزایش قیمت بنزین مطرح می کنند که یکی از این موارد تغییر سهمیه به فرد بجای خودرو است بگفته این کارشناسان اگر دولت تن به اجرای این سیاست بدهد بدون تغییر قیمت می تواند قسمتی از کسری بودجه سال ۱۴۰۴ را پر کند.
افزایش ۲۰۰ درصدی قیمت بنزین در آبان ۱۳۹۸
دولت احیانا به این مورد فکر می کند که با افزایش قیمت بنزین می تواند سبب کاهش مصرف این حامل انرژی شود. افزایش قیمت بنزین مساله جدیدی نیست و بعد از انقلاب تا کنون بالاتر از ۱۰ بار قیمت بنزین افرایش یافته است اما اثرات تورمی آن در دهه های اخیر بیش کاهش مصرف مؤثر بوده است تاجایی که مصرف کنندگان چندماه بعد نسبت به قیمت های جدید بی تفاوت می شوند.
زمانی دولت حسن روحانی با تدابیری که خرج کرد قیمت بنزین ۲۰۰ درصد رشد کرد به تبع آن مرکز پژوهش های مجلس گزارشی را تهیه کرد که در این گزارش وضعیت تورم را مورد ارزیابی قرار داد. مرکز پژوهش های مجلس در این گزارش اعلام نمود که افزایش قیمت بنزین می تواند به کاهش ۳۶۰ تا ۴۸۰ هزارنفری اشتغال منجر شود و رشد اقتصادی را ۰.۷۵ تا یک درصد کم کند. همین طور کارشناسان این مرکز درباره ی احتمال تورم ناشی از این افزایش قیمت هشدار بسیاری داده بودند. با این وجود دولت وقت ادعا نمود که بررسی سابقه افزایش قیمت بنزین در ادوار گذشته ثابت می کند که اثر این افزایش قیمت بر تورم چشم گیر نیست.
تأثیر مستقیم و غیر مستقیم افزایش قیمت بنزین بر سبد خانوار
پس از گرانی بنزین در دولت دوازدهم گزارشی در مرکز پژوهش های مجلس منتشر گردید که برمبنای آن افزایش قیمت بنزین بطور مستقیم افزایش قیمت بنزین در سبد خانوار و غیر مستقیم افزایش قیمت حمل و نقل و سایر کالاها در سید خانوار منجر به افزایش هزینه خانوارها می شود. برآورد آثار تورمی اجرای این سیاست بطور مجزا در دو بخش انجام شده است. تورم ناشی از افزایش قیمت بنزین سهمیه ای به ۱، ۵۰۰ تومان (۵۰) درصد افزایش قیمت تورم ناشی از افزایش قیمت بنزین غیر سهمیه ای به ۳، ۰۰۰ تومان (۲۰۰ درصد افزایش قیمت) نتایج برآوردها نشان داده است نرخ تورم در نتیجه افزایش قیمت بنزین سهمیه ای به ۱، ۵۰۰ تومان حدود ۲ درصد خواهد بود. که ۱.۲ درصد از آن بطور مستقیم افزایش قیمت بنزین در سبد خانوار و ۰.۸ درصد غیر مستقیم افزایش قیمت حمل و نقل و سایر کالاها در سبد خانوار است.
اثر مستقیم افزایش قیمت بنزین غیر سهمیه ای به ۳، ۰۰۰ تومان حدود ۱.۸ درصد خواهد بود. با این وجود اختصاص سهمیه به خودرو های عمومی و مواردی مثل قدرت قیمت گذاری بنگاه های اقتصادی سبب می شود برآورد اثر غیر مستقیم افزایش قیمت بنزین غیر سهمیه ای بطورکامل متأثر از شرایط اجرا و انتظارات تورمی شکل گرفته در جامعه باشد. بطور کلی اثر غیر مستقیم ۱.۳ درصد خواهد بود که در نتیجه مجموع آثار مستقیم و غیر مستقیم بین ۳.۱ درصد برآورد می شود.
با توجه به موارد ذکر شده نرخ تورم ناشی از اجرای این سیاست حدود ۵.۲ درصد افزوده می شود که ۳ درصد از آن مستقیم و ۲.۲ درصد از آن غیر مستقیم خواهد بود. با این وجود بسته به قدرت قیمت گذاری بنگاه های اقتصادی و انتظارات تورمی شکل گرفته در جامعه این نرخ حداقل ۳.۸ درصد و حداکثر ۷ درصد خواهد بود. هر چند مقامات اجرائی اصرار دارند تا قیمت کالاها و خدمات در نتیجه اجرای سیاست ثابت بماند با این وجود به نظر می آید جهت افزایش کارآیی سیاست و عدم انحراف قیمتی قابل توجه بایستی قیمت کالاها و خدمات متناسب با افزایش ۵۰ درصدی قیمت بنزین سهمیه ای افزایش یابد.
تأثیر افزایش قیمت بنزین بر حمل و نقل
البته باید درنظر داشت که آثار تورمی افزایش قیمت بنزین بر دهک های مختلف یکسان نبوده است و طبق گزارش انتشار یافته مرکز پژوهش های مجلس بیشترین اثر تورمی افزایش قیمت این حامل بر دهک های ۸ و ۹ تحمیل شده است. به صورتی که افزایش قیمت بنزین هزینه های خانوارها را بطور متوسط ۵.۲ درصد بالا می برد. با این وجود این افزایش هزینه ها در همه بخش ها یکسان نیست و برمبنای محاسبات انجام شده هزینه خانوارها بطور مستقیم از کانال افزایش قیمت بنزین در سبد خانوار بطور متوسط ۳ درصد افزوده می شود و با اهمیت ترین هزینه خانوار که تحت تأثیر افزایش قیمت بنزین قرار می گیرد هزینه های حمل و نقل است که برآوردها نشان داده است از محل افزایش هزینه های این بخش هزینه های حمل و نقل خانوارها بطور متوسط ۱۱ درصد افزایش خواهد یافت. ضمن این که از محل افزایش قیمت سایر کالاها نیز هزینه خانوارها بطور متوسط ۲ درصد می افزایند.
کدام دهک بیشترین ضرر از افزایش قیمت بنزین را دارد؟
اما دراین میان کدام قشر متضرر می شوند؟ هر چند سیاست افزایش قیمت بنزین و پرداخت یارانه نقدی بسیار متفاوت از چارچوب های معمول سیاست های حمایتی است. اما در هر صورت از آن جهت که اثر آن بر روی خانوارها متفاوت می باشد. تفاوت در میزان مصرف خانوارها از بنزین موجب می شود تا پرداخت یارانه نقدی به ازای افزایش قیمت بنزین برای برخی خانوارها منفعت خالص و برای برخی ضرر خالص در پی داشته باشد.
بر اساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس در سال ۹۸ یارانه نقدی تنها به ۶۰ میلیون نفر پرداخت می شود بدین سبب حدودا سه دهک آخر مشمول دریافت یارانه نشده و این سه دهک متضررین سیاست افزایش قیمت بنزین هستند
میزان منفعت خانوار از افزایش قیمت بنزین هرچه به سوی دهک های پایین می رود از دو جهت بیشتر است اول کمتر بودن میزان مصرف بنزین و دوم بیشتر بودن بعد خانوار که منجر به دریافت یارانه نقدی بیشتر می شود. بدین سبب برمبنای ارقام متوسط هفت دهک اول که یارانه دریافت خواهند کرد. از اجرای این سیاست منتفع خواهند شد.
متضررین سیاست افزایش قیمت بنزین و پرداخت یارانه نقدی برمبنای ارقام متوسط تنها به دهک بالای درآمدی از اجرای سیاست متضرر شده اند. با این وجود باید توجه داشت که علاوه بر سه دهک آخر که متضررین مطلق این سیاست هستند هر چند هفت دهک اول که مشمول دریافت یارانه می شوند بطور متوسط منتفع می شوند. اما به دلیل آنکه این میزان متوسط هر دهک را نشان داده است در هر یک از دهک ها خانوارهایی وجود دارند که متضرر شده اند. برای اینکه در هر دهک خانوارهایی وجود دارند که به رغم قرار گرفتن در آن دهک متوسط مصرف بنزین بالاتری از دهک خود دارند و بدین سبب میزان جبران برای آنها متفاوت می باشد.
افزایش قیمت انرژی و تأثیر آن بر تورم
بر اساس این گزارش با گریزی به افزایش قیمت بنزین در آبان ۹۸ پانزدهمین افزایش قیمت بنزین در سالهای بعد از انقلاب اسلامی است. نتایج برآوردها نشان داده است نرخ تورم ناشی از اجرای این سیاست حدود ۵.۲ درصد افزایش داده که ۳ درصد از آن مستقیم و ۲.۲ درصد از آن غیر مستقیم خواهد بود. با این وجود بسته به قدرت قیمت گذاری بنگاه های اقتصادی و انتظارات تورمی شکل گرفته در جامعه این نرخ حداقل ۳.۸ درصد و حداکثر ۷ درصد می شود. حالا با درنظر گرفتن این مورد در وضعیت فعلی و آنطور که کارشناسان امر می گویند هر یک درصد افزایش قیمت بنزین ۸ درصد تورم بدنبال دارد با افزایش ۴۰ درصدی قیمت بنزین باید منتظر بنزین ۲۱۰۰ تومانی یارانه ای و ۴۲۰۰ سهمیه آزاد باشیم که تورم ۲۰۰ درصدی را بدنبال دارد و زندگی مردم را تحت الشعاع قرار می دهد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب