نیاز صنعت نفت به سرمایه گذاری ۱۷ تریلیون دلاری
به گزارش ایزو وب، دبیرکل اوپک با بیان این که برای تضمین رشد اقتصاد جهانی، سرمایه گذاری 17 تریلیون دلاری در صنعت نفت نیاز است، اظهار کرد: 14 تریلیون دلار از این مقدار برای بخش بالادستی سرمایه گذاری شود.
به گزارش ایزو وب به نقل از وزارت نفت، هیثم الغیص که یکی از روزهای بهمن (چهارشنبه، ۱۷ بهمن) برای دیدار با محسن پاک نژاد، وزیر نفت ایران و رییس دوره ای اوپک در سال ۲۰۲۵ به تهران سفر کرده بود به تبیین با اهمیت ترین شرایط بازار نفت پرداخت و اظهار داشت: بازار حال از نظر بنیادی، در وضعیت خوبی قرار دارد. معتقدیم کارهایی که در دوره گذشته از طرف اوپک پلاس در حوزه تنظیم تولید و کاهش داوطلبانه عرضه نفت انجام شده، بسیار مؤثر بوده است.
وی در این گفت و گو با اشاره به اینکه حرکت به سوی گذار انرژی از سوخت های فسیلی یک شبه قابل دستیابی نیست و معتقدم سناریوی آژانس بین المللی انرژی برای سال ۲۰۵۰ و کاهش شدید تقاضای نفت غیرواقع بینانه است، بیان کرد: ما با آژانس بین المللی انرژی مشکلی نداریم، اما معتقدیم پیش بینی های سناریوی انتشار خالص صفر بسیار خطرناک می باشد، برای اینکه متاسفانه سبب شده خیلی از دولت ها گمراه شوند و سیاست هایی را اجرا کنند که برای مصرف کنندگان آنها بسیار گران تر تمام شده است. وقتی مصرف کنندگان احساس کنند هر ماه هزینه بیشتری برای برق پرداخت می کنند، مقاومت خواهند کرد و این چیزی است که ما شاهد آن بوده ایم.
دبیرکل با تاکید بر این که اوپک به انرژی های تجدیدپذیر نه نمی گوید و کشورهای عضو اوپک درحال سرمایه گذاری در انرژی های تجدیدپذیر هستند، اظهار نمود: ما در اوپک محاسبه کرده ایم که انرژی های تجدیدپذیر تنها ۳ یا ۴ درصد از ترکیب انرژی جهانی را تامین می کنند، در صورتیکه سهم نفت ۳۰ درصد و گاز طبیعی حدود ۲۵ درصد است و امروز نفت و گاز با هم ۵۵ درصد از این ترکیب را می سازند.
متن کامل گفتگوی وزارت نفت با هیثم الغیص، دبیرکل سازمان کشورهای صادرکننده (اوپک) را در ادامه می خوانید.
به عنوان اولین پرسش، ارزیابی شما از وضع فعلی بازار و عرضه و تقاضای نفت چیست؟
بازار حال از نظر بنیادی، در وضعیت خوبی قرار دارد. معتقدیم کارهایی که در دوره گذشته از طرف اوپک پلاس در حوزه تنظیم تولید و کاهش داوطلبانه عرضه نفت از طرف برخی کشورها - هشت کشور - انجام شده، بسیار مؤثر بوده است. افزون بر این، بطور مداوم بر تحولات بنیادی که به سرعت درحال تغییر هستند، نظارت داریم. باید بگویم چه از نظر اقتصادی و چه ژئوپلیتیکی، همیشه عوامل متحرک زیادی وجود دارند که بوسیله نشست های منظم کمیته مشترک نظارت بر توافقنامه (JMMC) همیشه بر این تحولات مسلط هستیم.
هم حال بازار در وضعیت خوبی قرار دارد اما باید محتاط باشیم، پیش دستانه عمل نماییم و نگاهی فعالانه داشته باشیم. با عنایت به برخی نگرانی هایی که سال قبل در مورد رشد اقتصادی چین وجود داشت، همیشه ناشناخته ها و عدم قطعیت های زیادی وجود دارد. البته فکر می کنم این نگرانی ها بیش از اندازه بزرگ شده است. چین با رشد اقتصادی نزدیک به ۵ درصد که رقم قابل توجهی است، بازهم از نظر بنیادی قوی است. این کشور از نظر نرخ رشد تولید ناخالص داخلی جهانی، دومین یا سومین اقتصاد بزرگ است.
از سوی دیگر، اقتصاد جهانی با رشد ۳.۱ درصدی به خوبی درحال پیشرفت است و پیش بینی می شود، امسال تقاضای نفت نسبت به سال قبل ۱.۴ میلیون بشکه در روز رشد کند، بدین سبب اصول بنیادی بازار سالم به نظر می رسند، اما ما همیشه باید هوشیار باشیم. مجموع اقدام ها در اوپک و اوپک پلاس برای این است که می خواهیم اطمینان یابیم بازار نفت پایدار می باشد. ثبات هدف ماست و نوسانات را نمی خواهیم، برای اینکه نوسان در این بازار برای ما به عنوان تولیدکنندگان خوب نیست، همین طور این نوسان ها برای مصرف کنندگان نیز مطلوب نیستند.
تلاش های اوپک پلاس برای ثبات بازار نفت را به چه صورت ارزیابی می کنید؟
بسیار مؤثر است، کارگروه مشترک وزارتی نظارت بر توافق ائتلاف تولیدکنندگان عضو اوپک و غیراوپک (اوپک پلاس) هم در آغاز ماه فوریه پنجاه وهشتمین نشست خودرا برگزار کرده است که وزیر نفت ایران نیز در آن شرکت کرد. این کارگروه بطور بسیار مؤثری همراه با دبیرخانه اوپک، همه اصول بنیادی بازار مانند مسایل اقتصادی، نگرانی ها و تعدیل های بازار را زیر نظر می گیرد، همین طور در جلسه کمیته وزارتی نظارت بر توافق اوپک پلاس (JMMC)، گزارش هایی که آماده شده، به وزیران کشورهای عضو ارائه می شود. عرضه نفت از طرف کشورهای عضو بیانیه همکاری (DOC) و کشورهای غیر عضو DOC مانند ایالات متحده، برزیل یا کانادا نیز به دقت بررسی می شود، برای اینکه اهمیت بالای ی در بازار نفت دارد، البته به بخش تقاضا نیز توجه می نماییم.
اگر اوپک پلاس و همکاری در آنرا طی هشت سال قبل نداشتیم، شرایط بازار جهانی نفت بسیار متفاوت و بدتر بود. مصرف کنندگان جهانی، ثبات در بازار نفت را می خواهند، برای اینکه نفت مهم ترین انرژی جهان به حساب می آید و انرژی به مفهوم رشد برای اقتصاد جهانی است، بدین سبب از نقشی که اوپک پلاس از سال ۲۰۱۷ همراه با اوپک بازی کرده، بسیار خوشحالیم و به بهترین شکل ادامه خواهیم داد.
تحلیل و ارزیابی اوپک از موضوع انتشار خالص صفر یا NET ZERO Emission چیست؟
نس بین المللی انرژی (IEA) برمبنای گزارشی که سال ۲۰۲۱ برای اجلاس COP۲۶ منتشر کرد، معتقد می باشد تا سال ۲۰۵۰ تقاضای نفت به شدت کاسته می شود. از آن زمان، اوپک موضع روشنی در مورد این سناریو گرفته است و معتقدم سناریوی آژانس بین المللی انرژی برای سال ۲۰۵۰ غیرواقع بینانه است. من موضعی بسیار قوی در مورد سناریوی انتشار خالص صفر (Net Zero Emission Scenario) دارم، برای اینکه این سناریو برمبنای نتایجی است که سال ۲۰۵۰ و بصورت معکوس به دست می آیند. آژانس بین المللی انرژی پیش بینی کرده که شرایط تغییر می کند و تقاضای نفت تا سال ۲۰۵۰ به مقدار ۷۵ میلیون بشکه در روز کاسته می شود، که معتقدم واقعا غیرواقع بینانه است، برای اینکه این سناریویی است که برمبنای باورهای ایدئولوژیک و نه برمبنای واقعیت ها توسعه یافته است.
از زمان انتشار این سناریو در سال ۲۰۲۱، در خیلی از نقاط جهان، خصوصاً در اروپا شاهد مقاومت دولت ها، مصرف کنندگان و شهروندان در مقابل این سیاستهای سناریوی انتشار خالص صفر بوده ایم، برای اینکه از کل انرژی که جهان امروز استفاده می نماید، ۸۰ درصد انرژی سوخت فسیلی است و در ۳۰ تا ۴۰ سال قبل بازهم ۸۰ درصد بوده است. بدین سبب بدون برنامه ریزی مشخص و در زمان کوتاه، حرکت به سوی گذار ۸۰ درصد انرژی جهان از سوخت های فسیلی به سوی انرژی تجدیدپذیر، چیزی نیست که یک شبه قابل دستیابی باشد. از طرفی، برای دستیابی به کاهش انتشار گازهای گلخانه ای به جز حذف سوخت های فسیلی، راه های دیگری نیز مانند استفاده از فناوری ها، جذب کربن، استفاده از اقتصاد بازیابی چرخه کربن و بسیاری مهارتهای دیگر وجود دارد که درحال توسعه هستند و می توانند به کاهش انتشار کربن در جهان کمک کنند.
راه حل تحقق سناریوی انتشار خالص صفر یا کاهش انتشار گازهای گلخانه ای لزوماً کاهش تقاضای نفت نیست، برای اینکه هر چیزی که امروز می بینید حاوی نفت می باشد و نمی توان نفت را از زندگی حذف نمود. به غذا، دارو، پلاستیک ها، هواپیماها، دفترهایی که در آن کار می نماییم و به خودرو ها نگاه کنید، همه چیز حاوی محصولات پتروشیمی است و محصولات پتروشیمی از نفت خام و صنایع پالایش و پتروشیمی به دست می آیند. از طرفی، حمل و نقل بخش بزرگی از این مساله است. حمل و نقل هوایی، حمل و نقل خودرویی، کشتیرانی، اقتصاد جهانی و تجارت جهانی، همه اینها به استفاده از نفت وابسته هستند.
نفت امروز ۳۰ درصد از ترکیب انرژی جهانی را تشکیل می دهد، بدین سبب وقتی در مورد انتشار خالص صفر صحبت می نماییم یا آژانس بین المللی انرژی سناریویی مانند سناریوی انتشار خالص صفر را پیش می برد، این سناریو باید برمبنای امکان پذیری و قابلیت اجرای اقتصادی و نه برمبنای ایدئولوژی باشد. باید برمبنای استفاده عملی و نه برمبنای آرزوهای دور از واقعیت تدوین شود. بنابراین است که در اوپک همیشه در مقابل آن مقاومت کرده ایم. ما با آژانس بین المللی انرژی مشکلی نداریم، اما معتقدیم پیش بینی های سناریوی انتشار خالص صفر بسیار خطرناک می باشد، برای اینکه متاسفانه سبب شده خیلی از دولت ها گمراه شوند و سیاست هایی را اجرا کنند که برای مصرف کنندگان آنها بسیار گران تر تمام شده است. وقتی مصرف کنندگان احساس کنند هر ماه هزینه بیشتری برای برق پرداخت می کنند، مقاومت خواهند کرد و این چیزی است که ما شاهد آن بوده ایم.
ما مقاله های مختلفی از شما در وب سایت اوپک دیده ایم که هدف شان روشن سازی شرایط بازار نفت و انرژی است. چرا این اقدام مهم را انجام داده اید؟
از چند سال پیش تا حالا بهتان های زیادی متوجه صنعت نفت، اوپک و البته تولیدکنندگان نفت شده است. باز هم تاکید می کنم که این مساله قسمتی از ایدئولوژی ضدسوخت های فسیلی است که در حقیقت نباید وجود داشته باشد، برای اینکه اگر به پرسش قبلی شما در مورد انتشار گازهای گلخانه ای و کاهش آن بازگردیم، این مساله هسته اصلی تغییرات اقلیمی و کنوانسیون های در رابطه با آن ازجمله توافقنامه پاریس در سال ۲۰۱۵ است. توافقنامه پاریس نمی گوید که ما باید مصرف نفت را کاهش دهیم. در حقیقت، این توافقنامه به زیبایی طراحی شده است تا از کشورهای نفتی، کشورهای صادرکننده نفت یا صادرکنندگان سوخت های فسیلی محافظت کند؛ کشورهایی که اقتصادشان به نفت وابسته است، بدین سبب هدف ما در دبیرخانه اوپک این است که مردم در سرتاسر جهان درک بهتری از اهداف واقعی توافقنامه پاریس داشته باشند، نه اهدافی که اخیراً شاهد تحقق آنها بوده ایم.
به نظر می رسد امروزه این جلسه ها به نشست عمومی تبدیل گشته اند، اما نشست های کوچک تری وجود دارد که در آن تصمیم هایی مقابل نفت و تولیدکنندگان نفت گرفته می شود که نه هدف و نه بطن توافقنامه پاریس را شامل نمی گردد. این توافقنامه به وضوح از اقتصاد کشورهایی که به شدت به سوخت های فسیلی وابسته هستند، محافظت می کند و این یک توافقنامه بسیار دقیق و برد - برد برای همه طرف ها بوده است، بدین سبب ما باید اطمینان یابیم که هنگام روبرو شدن با تغییرات اقلیمی و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای، از هدف اصلی توافقنامه پاریس و کنوانسیون تغییرات اقلیمی منحرف نشویم و به سوی ضد نفت شدن حرکت نکنیم.
مقاله های من نیز بر این موضوعات تاکید دارند. با انتشار این مقاله ها در روزنامه ها به زبان های مختلف، ازجمله فارسی، چینی، ژاپنی، فرانسوی، اسپانیایی و بسیاری زبان های دیگر بدنبال روشن کردن این مساله هستیم. از این فرصت استفاده می کنم تا از شانا (شبکه اطلاع رسانی نفت و انرژی) برای ترجمه و انتشار مقالاتم به زبان فارسی تشکر کنم. حتی کشورهایی که تولیدکننده نفت نیستند، مانند برخی کشورهای آمریکای جنوبی، تعدادی از این مقاله ها را به زبان اسپانیایی منتشر نموده اند. فکر می کنم آخرین بار در پرو یا شیلی آنها را دیدم. این مساله نشان داده است پیام به مردم می رسد، بدین سبب باید فعال تر، صریح تر و شفاف تر باشیم تا اهمیت نفت را برای جهان روشن نماییم.
تمدید دبیر کلی شما چه نقشی در تحکیم کارهای اوپک خواهد داشت؟
امروز این فرصت را داشتم که بطور حضوری از ریاست جمهوری و وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران به خاطر اعتمادشان به من و تقدیر از کاری که انجام داده ام، تشکر کنم. از این فرصت استفاده می کنم تا بار دیگر از تمام کشورهای عضو اوپک به خاطر اعتماد و اطمینان شان به من و البته تیم همکارانم در دبیرخانه تشکر کنم. برای اینکه کاری که انجام داده ام تنها به خودم مربوط نیست، این یک کار تیمی است. من همکاران زیادی در دبیرخانه اوپک دارم و حدود ۱۵۰ نفر در آنجا کار می کنند، بدین سبب انتصاب مجدد من نشان دهنده موفقیت آنها نیز هست. این یک رأی اعتماد است که به من قدرت و انرژی بیشتری می دهد و تمایل من را برای ادامه دادن به کاری که برای اوپک انجام می دهیم، تقویت می کند. این مساله را که صدای اوپک را بلند و شفاف کرده، مواضع اوپک را قاطع و روشن بیان و از منافع کشورهای عضو محافظت نماییم وظیفه خود می دانیم و به این کار ادامه خواهیم داد.
یکی از رویدادهای مهم اوپک، برگزاری سمینار بین المللی اوپک در ماه ژوئیه ۲۰۲۵ خواهد بود، اوپک چه پیامی را می خواهد به جهان منتقل کند؟
این یک رویداد جهانی خیلی مهم است. این نهمین سمیناری است که برگزار می شود. در گذشته سمینار اوپک هر سه سال یک دفعه برگزار می شد، اما به علت موفقیت آن و حضور بالاتر از یک هزار و ۲۰۰ نفر در دوره گذشته، آنرا به هر دو سال یک دفعه تغییر دادیم و حتی با برنامه ریزی های انجام شده در تلاشیم تا در آینده اگر ممکن باشد آنرا به یک رویداد سالانه تبدیل نماییم. سال گذشته، ۱۷ وزیر از کشورهای عضو اوپک و غیراوپک در این رویداد حضور داشتند، همین طور مدیران عامل شرکت های بزرگ نفتی جهانی، بین المللی و ملی نیز شرکت نمودند.
این یک گردهمایی بزرگ برای رهبران صنعت نفت می باشد که به مدت دو روز در برنامه ای بسیار پرمحتوا شرکت می کنند. در این سمینار بحث های بسیاری درباره ی انرژی مانند نقش اوپک در تثبیت بازار، اهمیت بازار پایدار، انتشار گازهای گلخانه ای، فناوری ها، انتقال انرژی و این که جهان به کجا می رود، مطرح می شود، بدین سبب این یک رویداد بسیار مهم و اثرگذار است، همین طور این که اوپک میزبان آنست، توجه خاصی را از طرف افرادی جلب می کند که شاید انتظارش را نداشته باشیم. حتی افرادی که در صنعت نفت فعال نیستند نیز در این رویداد شرکت می کنند، برای اینکه می خواهند دیدگاه اوپک را بشنوند.
بازخوردهای بسیار مثبتی از خیلی از افراد که در صنعت نفت فعالیت ندارند، دریافت کرده ایم. آنها از این که اوپک و کشورهای عضو اوپک به انرژی های تجدیدپذیر و انتقال انرژی توجه می کنند، شگفت زده شده اند، اما همانطور که همیشه در اوپک می گوئیم، انتقال انرژی را بصورت جمع (یعنی انتقال های انرژی) بیان می نماییم، برای اینکه این یک مفهوم جمعی است و تنها یک انتقال واحد نیست. نکته مهم آنست که نباید همه کشورها به یک شکل عمل کنند، هر کشوری مسیر خودرا برای انتقال انرژی دارد، بدین سبب همیشه از اصطلاح «انتقال های انرژی» استفاده می کنم و این پیامی است که می خواهیم بوسیله سمینار خود به آینده منتقل نماییم.
موضوع سمینار آینده، «ترسیم مسیرهایی برای آینده انرژی پایدار برای همه» است، برای اینکه ما معتقدیم همه ذی نفعان صنعت نفت باید دور هم بنشینند. اوپک می خواهد مصرف کنندگان و تولیدکنندگان را گرد هم آورد تا این گفت و گو را تقویت کند و امیدواریم این رویداد برای آینده همه ما مفید خواهد بود.
با نگاهی تاریخی به بازار نفت، می بینیم نوسان های بازار بطور قابل توجهی کاسته شده است. نقش اوپک در ثبات بازار چیست؟
اگر به داده های تاریخی سال قبل یا حتی دو سال قبل نگاه کنید، متوجه می شوید نفت به عنوان یک کالا در مقایسه با گاز طبیعی، زغال سنگ و سایر کالاها کمترین نوسان را داشته است. این مساله عمدتا به علت اقدام های اوپک و اوپک پلاس است، اما مهم تر از آن، به علت شفافیت تصمیم های ما است. تصمیم های اوپک بوسیله کنفرانس های مطبوعاتی و تعامل با رسانه ها، خصوصاً رسانه های بین المللی، به روشنی برای بازار جهانی توضیح داده می شود و به وضوح اهداف خودرا بیان می نماییم. در حقیقت می خواهم توجه شما را به این مساله جلب کنم که سال گذشته، فدرال رزرو ایالات متحده مقاله ای برای نشست هیات عامل خود منتشر نمود. این مقاله با عنوان «ارسال پیام اوپک و تأثیر مثبت آن بر ثبات بازار نفت» منتشر گردید.
این مقاله توضیح می دهد چگونه پیام رسانی اوپک تأثیر بسیار خوبی در پایین آوردن نوسانات بازار دارد، بدین سبب فکر می کنم این مساله اهمیت زیادی دارد. ما همیشه در تصمیم های خود مؤثر بوده ایم، اما نحوه انتقال این تصمیم های خوب به بازار بخش مهم دیگری است. بنابراین فکر می کنم این موفقیت تا حد زیادی مرهون ارتباطات و پیام رسانی ما نیز هست.
تلاش های دبیرخانه اوپک برای هماهنگی موضع گیری های کشورهای عضو اوپک و اوپک پلاس در حوزه تغییر اقلیم چه بوده است؟
از زمانی که به عنوان دبیرکل منصوب شدم، با حمایت هیات عامل اوپک، بخش جدید دپارتمان مسایل محیط زیست در اوپک تأسیس شده است. در گذشته یک واحد کوچک با دو یا سه نیرو در عرصه محیط زیست کار می کرد، اما حال بخش بزرگی داریم که شامل یک رییس دپارتمان و یک تیم کارشناسی می شود. در این دپارتمان بصورت فعالانه و دو بار در سال، نشست هایی به نام «نشست های اوپک در حوزه هماهنگی مسایل تغییر اقلیم» برگزار می گردد.
نخستین نشست در ماه مه امسال (۲۰۲۵) برگزار می شود؛ جایی که کشورهای عضو و سایر کشورهای غیراوپک که قسمتی از اوپک پلاس هستند، در آن شرکت خواهند کرد. همه ما با چالش مشابهی در مورد تغییرات آب وهوایی روبه رو هستیم، اما همان گونه که در آغاز صحبت هایم اشاره کردم، تاکید دارم چگونه نفت به عنوان عنصر بد در بین این بحث ها هدف قرار گرفته است. نفت باید از این بحث ها کنار گذاشته شود. همیشه می گوئیم که نفت، اوپک و تولیدکنندگان نفت قسمتی از راهکار این مشکل هستند. ما مشکل نیستیم. می دانیم که چه کسانی بیشترین انتشار کربن را در تاریخ بوجود آورده اند. اینها کشورهای عضو اوپک نیستند. تا همین اواخر ما از این بحث ها کنار گذاشته شده بودیم، اما از طرف اوپک، صدای بسیار بزرگی هستیم، همانطور که طی دو سال قبل در دوبی در اجلاس کاپ ۲۸ و در باکو در جریان اجلاس کاپ ۲۹ نیز بسیار فعال بودیم.
بنابراین نشست های هماهنگی آب وهوا را دو بار در سال در دبیرخانه وین برگزار می نماییم، اما همین طور در طول نشست های COP، به عنوان دبیرخانه اوپک، بین تولیدکنندگان نفت در اوپک پلاس هماهنگی ایجاد خواهیم کرد تا نشست های هماهنگی برگزار گردد و موضع قوی تری برای تولیدکنندگان نفت اتخاذ نماییم.
چالش های سرمایه گذاری در بخش های بالادستی و پایین دستی صنعت نفت چیست؟
اندازه اقتصاد جهانی تا سال ۲۰۵۰ نسبت به امروز دو برابر خواهد شد و از حدود ۱۷۰ تریلیون دلار به ۳۵۸ یا ۳۶۰ تریلیون دلار خواهد رسید. جمعیت جهان نیز از ۸ میلیارد نفر فعلی به حدود ۱۰ میلیارد نفر تا سال ۲۰۵۰ افزایش خواهد یافت. البته بخش عمده ای از این رشد جمعیت در کشورهای درحال توسعه خواهد بود. افزون بر این، شاهد پدیده شهرنشینی هستیم که کسی واقعا به آن توجه نمی نماید. برمبنای برخی آمارهای سازمان ملل، حدود ۵۸۰ میلیون نفر، از حالا تا سال ۲۰۳۰ که تنها پنج سال دیگر است، به شهرهای جدید در سرتاسر جهان نقل مکان خواهند کرد. بدین سبب شما می توانید تصور کنید که چه نیاز عظیمی به انرژی بیش از حالا تا سال ۲۰۳۰ و حتی بیش از آن تا سال ۲۰۵۰ وجود خواهد داشت، برای اینکه وقتی شهرهای جدید ساخته می شوند، به زیرساخت های کامل مانند فرودگاه ها، اتوبوس ها، خودرو ها، روشنایی و… نیاز دارند.
این موضوع نیازمند سرمایه گذاری عظیم در شبکه های برق، زیرساخت ها، نیروگاه ها و کابل هایی است که همه چیز را انتقال می دهند. متاسفانه سازمان هایی مانند آژانس بین المللی انرژی (IEA) فکر می کنند که جهان می تواند با فاصله گرفتن از سوخت های فسیلی، به سادگی به یک جهان بطورکامل الکتریکی تبدیل گردد، اما چگونه می توانید برق را از منبع به مصرف کننده غائی برسانید؟ این حلقه گمشده ای است که ما همیشه به آن اشاره کرده ایم. ما باید در کل زنجیره ارزش سرمایه گذاری نماییم. این موضوع برای صنعت نفت نیز صدق می کند، برای اینکه صنعت نفت ادامه خواهد یافت.
نفت تا سال ۲۰۵۰ حدود ۳۰ درصد از ترکیب انرژی جهانی را تشکیل خواهد داد. این بدان معناست که تقاضای نفت از امروز بیشتر می شود. حال تقاضا برای نفت در جهان، حدود ۱۰۴ میلیون بشکه در روز است و تا سال ۲۰۵۰ به ۱۲۰ میلیون بشکه در روز می رسد. این افزایش قابل توجه در تقاضای نفت نیازمند سرمایه گذاری بسیار بیشتری است، اما امروز ما درحال کاهش تولید هستیم. باید سرمایه گذاری نماییم تا فقط بتوانیم آن چه را که تولید می نماییم جبران نماییم، برای اینکه کاهش ذخایر طبیعی حدود ۵ تا ۶ درصد است و در بعضی مناطق حتی بیش از این مقدار را شامل می شود و سرمایه گذاری کافی حتی برای جایگزینی آن چه امروز تولید می نماییم وجود ندارد.
همان طور که گفتم تقاضا به ۱۲۰ میلیون بشکه در روز خواهد رسید، بدین سبب ما نیاز داریم که از حالا تا سال ۲۰۵۰ حدود ۱۷.۴ تریلیون دلار سرمایه گذاری نماییم. در حقیقت جهان باید برای افزایش تولید نفت سرمایه گذاری کند تا بتواند به نیازهای تقاضا پاسخ دهد. البته، حدود ۸۵ درصد از این سرمایه گذاری ها در بخش بالادستی خواهد بود که نشان داده است حدود ۱۴ تریلیون دلار برای بخش بالادستی و حدود ۲ تریلیون دلار برای بخش پایین دستی است، همین طور حدود یک تریلیون دلار یا بیشتر برای بخش میانی که شامل لجستیک، حمل و نقل و… می شود نیز باید سرمایه گذاری شود.
اما این یک چالش بزرگ است برای اینکه ما همین طور شاهد فشارهای ایدئولوژیک برای دوری از سوخت های فسیلی هستیم و بانکهای سرتاسر جهان هیچ پروژه ای در قالب سوخت های فسیلی را تامین مالی نمی کنند، بدین سبب کشورهایی که ذخایر هیدروکربوری زیادی دارند و می خواهند تولید نفت و گاز را انجام دهند، نمی توانند به منابع مالی دسترسی یابند. درمجموع باید سالانه بالاتر از ۶۴۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری در صنعت نفت جهان از حالا تا سال ۲۰۵۰ صورت گیرد تا ۱۷ تریلیون دلاری را که این صنعت به آن نیاز دارد تامین نماییم. ما در سالیان اخیر، خصوصاً پس از تمامی گیری کرونا، شاهد بهبود در سرمایه گذاری ها بوده ایم، اما در دوران همه گیری، این سرمایه گذاری ها بسیار پایین بود. با این وجود هنوز به سطحی که بتواند تقاضای کامل نفت مورد نیاز جهان در آینده را تامین کند، نرسیده ایم.
آینده «بیانیه همکاری» و اوپک پلاس را به چه صورت ارزیابی می کنید؟
اکنون در هشتمین سال از زمان امضای بیانیه همکاری از سال ۲۰۱۷ هستیم و این همکاری با قدرت بسیار زیادی درحال پیشرفت است و بسیار متحد هستیم. الحمدلله، کوشش های اعضا به ثمر نشسته و کشورهای عضو و متحدانش اهمیت کارهایی را که با هم انجام می دهیم احساس می کنند. تا آنجا که عامل ثبات بخش در بازار نفت امروز عمدتا کوشش های اوپک و اوپک پلاس است و بدون این همکاری، بازار نفت گرفتار هرج ومرج شده و این یک فاجعه در بازار نفت خواهد بود. نوسان های بیشتری به وجود می آید، نرخها به شدت افزایش خواهند یافت، انرژی در سرتاسر جهان تحت تأثیر قرار می گیرد و اقتصاد جهانی لطمه خواهد دید.
بنابراین در اوپک پلاس همه ۲۲ کشور عضو، به خوبی از اهمیت ادامه این همکاری متحد، قوی و منسجم آگاه هستند و می بینیم که دیگران در سرتاسر جهان ازجمله خیلی از مصرف کنندگان، اهمیت کارهایی را که ما برای تامین ثبات انجام می دهیم درک می کنند. با عنایت به این اهمیت، به همکاری خود ادامه خواهیم داد. رهبران، وزیران، مدیران و نهادهای فنی همه به کاری که انجام می دهیم افتخار می کنند و دبیرخانه نیز برای پشتیبانی از کشورهای عضو در کنار آنهاست.
نقش نفت در سبد انرژی جهانی مصرف کنندگان در طولانی مدت چه خواهد بود؟
سهم نفت در سبد انرژی جهان ۳۰ درصد است. نمی توان بسادگی ۳۰ درصد را کاهش داده و حذف نمود، برای اینکه در اوپک مدل سازی بسیار واضحی داریم که در آن رشد آینده نفت را ارزیابی می نماییم. امروز بسیاری، خصوصاً در دیگر نقاط جهان، نه در اوپک، انرژی های تجدیدپذیر را به عنوان راهکار غائی می بینند و معتقدند انرژی های تجدیدپذیر نجات بخش خواهند بود. طرفداران انرژی های تجدیدپذیر ادعا می کنند آنها جایگزین نفت خواهند شد و ما از یک منبع انرژی به منبع دیگری حرکت خواهیم کرد، اما مسئله به این سادگی نیست. می دانید چرا؟ برای اینکه ۴۰ سال پیش ۸۰ درصد از ترکیب انرژی را سوخت های فسیلی تشکیل می داد. امروز این عدد ۷۹ درصد را نشان می دهد، یعنی فقط یک درصد کاسته شده است. پس چگونه تصور می نماییم که انرژی های تجدیدپذیر بتوانند در ۲۰، ۳۰ یا ۵۰ سال آینده جایگزین ۸۰ درصد شوند؟
با این حال اوپک به انرژی های تجدیدپذیر نه نمی گوید و کشورهای عضو اوپک درحال سرمایه گذاری در انرژی های تجدیدپذیر هستند. در حقیقت حتی در ایران نیز پنل های خورشیدی درحال توسعه هستند و خیلی از کشورهای عضو ما نیز به این سمت حرکت می کنند. بااینکه انرژی های تجدیدپذیر مورد نیاز خواهند بود، آنها از نفت، گاز و دیگر منابع اساسی انرژی حمایت خواهند کرد، برای اینکه ما در اوپک محاسبه کرده ایم که انرژی های تجدیدپذیر تنها ۳ یا ۴ درصد از ترکیب انرژی جهانی را تامین می کنند، در صورتیکه سهم نفت ۳۰ درصد و گاز طبیعی حدود ۲۵ درصد است و امروز نفت و گاز با هم ۵۵ درصد از این ترکیب را می سازند.
معتقدیم تا سال ۲۰۵۰، سهم انرژی های تجدیدپذیر به ۱۴ درصد خواهند رسید و حدود ۱۱ درصد افزایش خواهند یافت، اما این هنوز برای جایگزینی بخش عمده ای که سوخت های فسیلی هستند، کافی نیست.
کشورها و مناطق مصرف کننده بزرگ انرژی مثل چین، هند، آسیای جنوب شرقی، خاورمیانه، آفریقا و آمریکای لاتین که حالا در بین جوامع درحال توسعه قرار دارند، برای رشد اقتصادی خود نیازمند انرژی هستند. درست است که تقاضای نفت در اروپا کاهش خواهد یافت و این روند حال نیز درحال کاهش است، همین طور تقاضای نفت در ایالات متحده ممکنست ثابت بماند، اما در بقیه جهان، مصرف و تقاضای نفت بازهم درحال رشد خواهد بود، بنابراین، تقاضای نفت و انرژی بازهم افزایش خواهد یافت. مصرف کنندگان از این مساله آگاه هستند. ما نیز از این مساله آگاهی داریم و زمانی که رویکرد های ایدئولوژیکی را از این بحث خارج نماییم، همه می دانند که باید در صنعت نفت و گاز سرمایه گذاری کرد، برای اینکه باید نفت و گاز را برای آینده تامین کرد.
حتی برخی کشورهای اروپایی که به شدت ضد نفت و گاز هستند، حال به استفاده از نفت و گاز و حتی زغال سنگ بازگشته اند که بدترین منبع آلودگی است، برای اینکه امنیت انرژی در دل این مساله قرار دارد. شما نمی توانید در مورد کاهش انتشار گازهای گلخانه ای صحبت کنید وقتی امنیت انرژی خودرا تضعیف می کنید. شما نمی توانید در مورد دوری از نفت و گاز صحبت کنید وقتی مردم شما در خانه های خود گرما ندارند، یا وقتی مصرف کنندگان شما سه برابر بیشتر برای قبض های برق خود پول پرداخت می کنند و تمام درآمدی که از حقوق خود دریافت می کنند صرف پرداخت هزینه های برق و گرمایش می شود، بنابراین، باید تعادل بسیار دقیقی برقرار شود. در اوپک، همیشه در مورد یک رویکرد متعادل صحبت می نماییم.
چرا فقط می خواهند در انرژی های تجدیدپذیر سرمایه گذاری و این طور سرمایه گذاری در نفت و گاز را متوقف کنند. باید در فناوری هایی سرمایه گذاری نماییم که بتوانند مقادیر انتشار کربن را کاهش دهند، برای اینکه باید همه مردم همه فناوری ها و همه سوخت ها را درنظر گرفته و پوشش دهیم و نباید بین هیچ سوخت، منبع سوخت یا منبع انرژی تبعیض قائل شویم و این شامل نفت و گاز نیز می شود.
به تازگی نشست JMMC انجام شد و متعاقب آن قزاقستان به ادامه تعهد خود تاکید کرد. تلقی بازار از این پایبندی مجدد چیست؟
به نظر من، عملکرد کمیته وزارتی نظارت بر توافق اوپک پلاس (JMMC) بسیار مؤثر بوده است. این کمیته نه فقط در پیگیری شرایط بازار، عرضه و تقاضا و ارائه سفارش های خوب، بلکه در پیگیری مؤثر اهمیت رعایت انطباق با تنظیمات تولید نیز عملکرد خوبی داشته است، برای اینکه این مساله باید منصفانه باشد. برخی کشورها به تعهدات خود عمل می کنند، کشورهای دیگر نیز باید به پایبندی خود عمل کنند. این مساله به انصاف و عدالت مربوط می شود و این اصلی است که ما برمبنای آن عمل می نماییم.
در موضوع قزاقستان، این کشور در رعایت پایبندی پیشرفت شایان توجهی داشته است و فکر می کنم وقتی چنین اطلاعیه ای صادر می کنند، به این علت است که بسیار جدی هستند، بدین سبب می خواهیم از جمهوری قزاقستان به خاطر این بیانیه تشکر نماییم. بازار نیز به خوبی از این مساله استقبال کرده است. قزاقستان، با دبیرخانه اوپک ارتباط بسیار فعالی دارد، همین طور با شرکت هایی که ارزیابی تولید را انجام می دهند در ارتباط می باشد، بنابراین شفافیت بین قزاقستان و شرکت های ارزیاب بسیار تأثیرگذارتر شده است و ما شاهد این هستیم که همه فهمیده اند قزاقستان درحال بهبود رعایت پایبندی است.
موضع کشورهای عضو اوپک درباب گذار انرژی چیست؟
کلید گذار انرژی، کاربرد آن بصورت جمع و افزودن یک حرف S جمع است که در موارد زیادی فراموش می شود. اما برای من، این فراموش نشدنی است. همیشه دوست دارم بگویم «گذارهای انرژی» و حتی در سخنرانی هایم نیز این مساله را مهم می دانم. الهام علی اف، رییس جمهور جمهوری آذربایجان، در COP ۲۹ اظهار داشت که ما باید شکرگزار خداوند باشیم برای اینکه نفت هدیه ای از طرف خداست.
من این سخنان را در طول COP ۲۹ تکرار کردم و واقعا معتقدم که نفت هدیه ای از طرف خداست، برای اینکه اگر به اطراف خود نگاه کنید، همه چیزهایی که امروز داریم به لطف نفت می باشد. حتی آنتی بیوتیک ها وقتی بیمار می شویم، تجهیزات بیمارستانی و دیگر لوازم پزشکی و هر آن چه که استفاده می نماییم، همه و همه به صورتی به صنعت نفت مرتبط هستند. من نمی توانم چیزی را تصور کنم که امروز روی این میز وجود دارد، دوربینی که استفاده می کنید، میکروفون ها، لباس های ما، همه چیز به صورتی به صنعت نفت مرتبط می باشد.
بنابراین، وقتی درباره ی گذار انرژی صحبت می نماییم، برای برخی ممکنست به نظر برسد که این به مفهوم کنار گذاشتن نفت و گاز است. اما برای برخی دیگر، این مساله به مفهوم کنار گذاشتن نفت و گاز نیست، بلکه باید سهم هر انرژی در جهان عادلانه، متوازن و منصفانه باشد و نباید امنیت انرژی را تضعیف کند یا رشد اقتصادی را زیر سوال ببرد. این مساله خیلی مهم است و همانطور که گفتم باید برمبنای رویکرد «همه مردم، همه سوخت ها و همه فناوری ها» پیش برویم. این رویکرد اوپک است.
عوامل بی ثباتی بازار نفت و انرژی را چه می دانید؟
اول از تمامی عدم شفافیت است. به نظر من نوسان ها عمدتا زمانی رخ می دهد که شفافیت و وضوح وجود نداشته باشد. بنابراین است که در اوپک، رویکرد ما این است که در تصمیمات مان بسیار شفاف عمل نماییم. ما همیشه تصمیمات مان را به خوبی توضیح می دهیم و مطمئن می شویم که مردم آنها را درک می کنند. ما با رسانه ها و تحلیلگران نگاهی پیش گیرانه داریم. مسایل را برای مردم توضیح می دهیم و این خیلی مهم است که این شفافیت و تعامل باز با ذی نفعان بازار وجود داشته باشد تا آنها بتوانند درک درستی داشته باشند. نکته دوم این است که با حسن نیت به عنوان شرکا و یک خانواده، با هم همکاری می نماییم و این همان چیزی است که در اوپک انجام می دهیم. ما ۶۵ سال است که این کار را در اوپک انجام می دهیم. در سپتامبر ۲۰۲۵، اوپک شصت و پنجمین سالگرد خودرا جشن خواهد گرفت و هر سال قویتر از قبل خواهد شد.
به عنوان پرسش پایانی، وزیر نفت ایران در سال ۲۰۲۵ ریاست دوره ای کنفرانس اوپک را به عهده خواهند داشت. کارهای اوپک تحت ریاست ایشان چگونه ارزیابی می کنید؟
محسن پاک نژاد، وزیر نفت ایران از پیشکسوتان صنعت نفت می باشد. ایشان به خوبی با این صنعت آشناست و سالیان زیادی در پست ها و موقعیت های مختلف در شرکت ملی نفت ایران خدمت کرده است، بدین سبب تجربه ای بسیار جامع و جامع در صنعت نفت و بازارهای نفتی دارد. این مساله بسیار مهم می باشد، برای اینکه در طول این گفت وگوها با وزیران، جناب وزیر می تواند بوسیله تجربیات و دانش خود ارزش افزوده زیادی به بحث ها بیفزاید.
افزون بر این، ایشان علاوه بر این که یک تکنوکرات است، یک دیپلمات نیز به حساب می آید و نقش خودرا به روشی بسیار دیپلماتیک انجام می دهد که این مساله برای رهبری سازمان بسیار حائز اهمیت می باشد. ایشان دارای دیدگاه و چشم انداز است. با درنظر گرفتن ریاست ایران، برنامه ای را تدوین کرده ایم که اوپک چگونه باید در مورد مسایل در رابطه با تغییرات اقلیمی ازجمله آلودگی پلاستیکی اقدام های آینده را انجام دهد، بدین سبب جنبه های زیادی وجود دارد و مشتاقانه منتظر همکاری با جمهوری اسلامی ایران در سال ریاست این کشور بر کنفرانس اوپک هستیم.
منبع: isoweb.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب